Đáp trả lại hành động trên, tại cuộc họp báo vào ngày hôm sau, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã hạ thấp tác động của các biện pháp trừng phạt thuế quan của Ecuador khi trả lời rằng xuất khẩu của Mexico vào Ecuador chỉ chiếm 0,4% tổng kim ngạch xuất khẩu ra nước ngoài của Mexico, điều này đồng nghĩa với việc mức thuế 27% của Ecuador sẽ không có tác động đáng kể đến quốc gia Trung Mỹ này.
Căng thẳng thương mại, ngoại giao giữa Ecuador và Mexico
Vào tháng 4/2024, Mexico và Ecuador đã cắt đứt quan hệ ngoại giao sau khi lực lượng quân sự của Ecuador xông vào Đại sứ quán Mexico để bắt giữ cựu Phó Tổng thống Ecuador Jorge Glas, người bị cáo buộc tham nhũng. Căng thẳng giữa hai nước bắt đầu khi cựu Tổng thống López Obrador cho rằng thành công trong cuộc bầu cử của Tổng thống Ecuador Daniel Noboa là do vụ ám sát cựu ứng viên tổng thống Ecuador Fernando Villavicencio. Để đáp trả, Ecuador tuyên bố bà Raquel Serur, Đại sứ Mexico tại Ecuador, là “nhân vật không được hoan nghênh - persona non grata”, và buộc buộc bà phải rời khỏi Ecuador ngay lập tức.
Theo dữ liệu của chính phủ hai nước, trong năm 2023, kim ngạch xuất khẩu của Mexico sang Ecuador đạt 595 triệu USD, trong khi kim ngạch nhập khẩu từ Ecuador đạt tổng cộng 228 triệu USD, dẫn đến thặng dư thương mại của Mexico là 368 triệu USD. Vào tháng 11/2024, mặt hàng xuất khẩu chính của Mexico sang Ecuador là thuốc pha chế hoặc thuốc không pha trộn, được bào chế để sử dụng cho mục đích điều trị hoặc phòng ngừa, trị giá 5,06 triệu USD. Trong khi đó, sản phẩm được Mexico nhập khẩu nhiều nhất từ Ecuador trong tháng 11 là các sản phẩm bánh kẹo không có ca cao và sô cô la trắng, trị giá 1,34 triệu USD.
Trước đó trong nhiệm kỳ của tổng thống Guillermo Lasso, Mexico và Ecuador đã nỗ lực củng cố mối quan hệ thương mại giữa hai nước, nhưng quá trình này đã bị đình trệ khi Tổng thống López Obrador từ chối đưa tôm và chuối vào thỏa thuận thương mại giữa hai quốc gia. Với sự đổ vỡ quan hệ ngoại giao dưới thời tổng thống Noboa tại Ecuador, các chuyên gia cho rằng việc hoàn tất thỏa thuận thương mại này ngày càng trở nên khó khăn.
Tác động tiềm tàng của thuế quan
Nhiều nhà phân tích nhận định các nhà bán lẻ và người tiêu dùng sẽ là những đối tượng chính phải gánh chịu phần lớn tác động của thuế quan. Khi thuế quan của Hoa Kỳ được áp dụng đối với mặt hàng cá rô phi của Trung Quốc, gần như toàn bộ mức thuế này được chuyển sang giá bán buôn, điều đó có nghĩa là việc áp mức thuế cao lên các sản phẩm có khả năng cao sẽ khiến giá thành sản phẩm tăng cao, mặc dù khó có thể đo lường chính xác tác động thực sự của việc tăng thuế đến mức tiêu thụ của các mặt hàng nếu không có phương pháp tiếp cận thực nghiệm.
Nói một cách đơn giản, giá cao hơn do các yếu tố bên ngoài luôn có khả năng ảnh hưởng tiêu cực đến mức tiêu thụ sản phẩm. Trong trường hợp của mặt hàng tôm, trong nhiều năm qua, mặt hàng này luôn bị áp thuế, song mức thuế này tương đối thấp nên tác động của nó lên sức tiêu thụ của các sản phẩm tôm không nhiều. Nếu mức thuế được tăng thêm, tác động có thể trở nên tiêu cực và ảnh hưởng của nó tới sức tiêu thụ của mặt hàng tôm sẽ rõ ràng hơn.
Cũng vào thời điểm này sẽ diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống tại Ecuador. Kết quả của cuộc bầu cử sẽ xác định Tổng thống đương nhiệm Noboa hay một gương mặt mới sẽ đảm nhiệm vị trí Tổng thống của Ecuador trong 4 năm tới. Điều này cũng sẽ có tác động lớn tới quan hệ giữa hai nước cũng như tương lai của thỏa thuận thương mại song phương giữa Mexico và Ecuador. Một số trọng tâm được các ứng viên Tổng thống hướng tới trong cuộc bầu cử này là tội phạm, chi phí sinh hoạt và hạn chế cơ hội phát triển kinh tế.
Hương Trà